Stanowisko Stowarzyszenia Filmowców Polskich dotyczące poprawek w zakresie definicji nadawania i reemisji oraz wprowadzania bezpośredniego w procedowanym obecnie w Sejmie projekcie nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Dnia 26 czerwca 2024 r. w Sejmie odbyło się bardzo ważne II czytanie projektu nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zapewniającej filmowcom #tantiemyzinternetu.
W kolejnym dniu, w środę 27 czerwca 2024 r. nad tym aktem prawnym ponownie debatowała sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu. Niestety, w ostatniej chwili ugrupowanie "Polska 2050" w porozumieniu ze Związkiem Artystów Scen Polskich wprowadzili do projektu ogromnie niekorzystną dla wszystkich twórców filmowych oraz aktorów poprawkę dotycząca reemisji. Stało się tak pomimo zdecydowanego sprzeciwu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Również i my, jako Stowarzyszenie stanowczo się temu sprzeciwiamy.
Wprowadzanie bezpośrednie oznacza proces techniczny, za pomocą którego organizacja radiowa lub telewizyjna przesyła swój sygnał będący nośnikiem programu organizacji innej niż organizacja radiowa lub telewizyjna w taki sposób, że sygnał ten nie jest publicznie dostępny w trakcie tego przesyłu.
W przypadku, gdy organizacja radiowa lub telewizyjna przekazuje sygnał będący nośnikiem programu dystrybutorowi w drodze właśnie, wprowadzania bezpośredniego, a jednocześnie sama nie przekazuje tego sygnału bezpośrednio odbiorcom, zaś dystrybutor sygnału przekazuje ten sygnał odbiorcom, wówczas organizację radiową lub telewizyjną i dystrybutora sygnału uznaje się za uczestniczących w pojedynczej czynności publicznego komunikowania, w odniesieniu do której wymagane jest uzyskanie przez tę organizację i tego dystrybutora zezwolenia podmiotów uprawnionych1
W projektowanych dotychczas zapisach ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przyjęto, że owa pojedyncza czynność komunikowania dokonywana w związku z wprowadzaniem bezpośrednim stanowi element tak nadawania, jak i reemisji. Tymczasem, w wyniku wprowadzonej do procedowanego projektu ustawy zmiany w definicjach nadawania i reemisji ta najbardziej popularna technika przekazu programów telewizyjnych została wyłączona z definicji reemisji.
Zdaniem Stowarzyszenia Filmowców Polskich jest to poważny błąd. Przepisy w takim kształcie stanowią zagrożenie dla funkcjonujących od wielu lat na rynku umów z operatorami sieci kablowych i platform satelitarnych, ale także są niezgodne z dyrektywą sat-cab 2, którą mają wdrażać. Oprócz ryzyka wypowiedzenia obecnych umów, które stanowią źródło istotnych wpływów, twórcy mogą nie dostać także dopiero co wywalczonych tantiem z reemisji.
Zgadzamy się zatem ze stanowiskiem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przedstawionym podczas posiedzenia sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu, które odbyło się w dniu 27 czerwca 2024 r., że przyjęcie zaproponowanych poprawek:
- Jest całkowicie sprzeczne z dyrektywą sat-cab 2 i może być podstawą zaskarżenia projektowanych zmian w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
- Stanowi bowiem poważne wypaczenie najważniejszej z zasad wyrażonej w art. 8 dyrektywy sat-cab 2 stanowiącej, że zarówno organizacje radiowe i telewizyjne, jak i podmioty przekazujące sygnał publiczności (dystrybutorzy – reemitenci) muszą uzyskać zezwolenie na swój udział w czynności. Zgodnie z przyjętymi w projekcie definicjami nadawania i reemisji rozpowszechnianie programów techniką wprowadzania bezpośredniego zakwalifikowane zostaje jako postać nadawania, w wyniku czego obowiązek uzyskania zgody obejmuje wyłącznie tę czynność, pomijając - relewantne prawnie i ekonomicznie - czynności realizowane przez dystrybutora (reemisja).
- Stanowi zagrożenie dla wieloletniej praktyki rynkowej, zgodnie z którą działania podmiotów przejmujących sygnał od organizacji radiowych lub telewizyjnych w każdym przypadku, niezależnie od techniki wykorzystanej do pozyskania sygnału od nadawcy, były kwalifikowane jako reemitowanie. Działania takich podmiotów w wymiarze ekonomicznym niczym nie różnią się bowiem od działań „klasycznych” reemitentów – rozumianych jako podmioty rozpowszechniające program organizacji radiowej i telewizyjnej jednocześnie z rozpowszechnianiem tych programów przez organizację radiową lub telewizyjną.
- Stanowi zagrożenie pewności prawnej rynku dystrybucji programów telewizyjnych, gdyż projektowane regulacje wprowadzają rozróżnienie reżimów prawnych dla kontraktowania programów rozpowszechnianych tradycyjnie oraz w technice wprowadzania bezpośredniego, co oznacza że dla danej oferty operatora sieci kablowej oraz operatora platformy satelitarnej stosowane będą różne stawki wynagrodzeń (odrębna stawka za nadawanie w technice wprowadzania bezpośredniego oraz stawka na reemisję) oraz inne warunki umów (odpowiednio umowy generalnej na nadawanie lub umowy generalnej na reemisję).
- Może w konsekwencji doprowadzić do znaczącego zmniejszenia wpływów z wynagrodzeń dla uprawnionych. Straty szacowane są na około 50 milionów złotych rocznie.
1 art. 8 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/789 z dnia 17 kwietnia 2019 r. ustanawiającej przepisy dotyczące wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych mające zastosowanie do niektórych transmisji online prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne oraz do reemisji programów telewizyjnych i radiowych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 93/83/EWG, zwaną „sat-cab 2”