Najczęściej zadawane pytania

1. Nie jestem pewien czy muszę wnieść opłatę z tytułu publicznego odtwarzania. Jak to sprawdzić?
   
   Kiedy prowadzisz działalność taką jak:
   
   - świadczenie usług hotelarskich/prowadzenie obiektu noclegowego;
   - dostarczanie telewizji szpitalnej;
   - odtwarzanie utworów audiowizualnych w środkach transportu (np. samoloty, autobusy, statki, pociągi);
   - odtwarzanie utworów audiowizualnych w obiektach handlowych/usługowych/ gastronomicznych/sportowych/rekreacyjnych/poczekalniach,
   
   powinieneś podpisać stosowną umowę.
   
   Obowiązek taki wynika z przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. Każdy podmiot korzystający z utworów audiowizualnych na polu eksploatacji „publiczne odtwarzanie” jest zobowiązany do:
   
   a) zapłaty wynagrodzeń autorskich dla współtwórców utworów audiowizualnych, co odbywa się za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (zgodnie z art. 70 ust. 2¹ pkt 2 w związku z ust, 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). W przypadku współtwórców utworów audiowizualnych obowiązek ten można zrealizować poprzez zawarcie trójstronnej umowy generalnej na odtwarzanie zawieranej pomiędzy Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS i SFP-ZAPA z jednej strony a korzystającym z drugiej. Wzór umowy do pobrania tutaj https://zapa.org.pl/upload/2023/12/wzor-umowy-stalej-na-odtwarzanie-utworow.pdf;
   
   oraz 
   
   b) nabycia licencji na korzystanie z majątkowych praw autorskich i praw pokrewnych związanych z eksploatacją utworów audiowizualnych – dla odtwarzania utworów audiowizualnych za pomocą urządzeń służących do odbioru programów telewizyjnych (na podstawie art. 17 oraz art. 21³ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Realizacja tego obowiązku może nastąpić poprzez zawarcie bilateralnej umowy licencji pomiędzy SFP-ZAPA a posiadaczem urządzeń służących do odbioru programów radiowych i telewizyjnych. Wzór umowy do pobrania tutaj https://zapa.org.pl/upload/2023/12/hotele_wzor-umowy-licencyjnej-na-odtworzenia.pdf
   
   Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości zawsze możesz skontaktować się z nami: https://zapa.org.pl/kontakt
    
2. Dlaczego mam obowiązek uiszczania należności z tytułu publicznego odtwarzania utworów audiowizualnych prowadząc działalność hotelową?
   
   Obowiązek uiszczania wynagrodzeń z tytułu publicznego odtwarzania utworów audiowizualnych w obiektach oferujących miejsca noclegowe nakłada ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. Zapewnia ona prawo do wynagrodzenia twórcom utworów audiowizualnych (tzw. tantiem) z tytułu eksploatacji ich utworów (art. 70 ust. 2¹ pkt 2), a także producentom w formie należności licencyjnych (art. 21³). Jedną z form eksploatacji utworu audiowizualnego jest jego publiczne odtwarzanie za pomocą urządzeń służących do odbioru programów telewizyjnych w pokojach obiektów noclegowych takich jak hotele, pensjonaty czy domy wczasowe.
    
3. Do kogo trafią pieniądze, które wpłacam do OZZ?
   
   Nasza organizacja chroni:
   
   - wszystkich polskich reżyserów, operatorów obrazu, scenografów, operatorów dźwięku, montażystów, kostiumografów oraz dekoratorów wnętrz utworów audiowizualnych odtwarzanych w obiektach hotelowych, a także tych wszystkich polskich scenarzystów i autorów dialogów, którzy nie powierzyli swych praw innej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. (w praktyce Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS)
   
   oraz
   
   - zagranicznych twórców utworów audiowizualnych, reprezentowanych przez zagraniczne organizacje zbiorowego zarządzania, z którymi łączą nas umowy o reprezentacji. 
   
   Na rzecz wskazanych wyżej polskich i zagranicznych twórców pobieramy wynagrodzenia, o których mowa w art. 70 ust. 2¹ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tzw. tantiemy), w tym na podstawie pkt 2) tego przepisu, który dotyczy publicznego odtwarzania utworów audiowizualnych. Wynagrodzenie pobierane jest w oparciu o umowy zawierane przez SFP-ZAPA z użytkownikami.
   
   Reprezentujemy także producentów utworów audiowizualnych. W związku z odtwarzaniem utworów audiowizualnych pobieramy na ich rzecz wynagrodzenia na podstawie umów licencyjnych, o których mowa w art. 21³ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
    
4. Jakie umowy będę musiał podpisać chcąc legalnie prowadzić działalność hotelową?
   
   Trójstronną umowę generalną na odtwarzanie – której przedmiotem jest pobór przez SFP-ZAPA i Stowarzyszenie Autorów ZAiKS wynagrodzeń autorskich dla współtwórców utworów audiowizualnych (na podstawie zawartego porozumienia przez obie te organizacje, dotyczącego wynagrodzeń należnych autorom utworów audiowizualnych z tytułu publicznego odtwarzania)
   
   oraz
   
   bilateralną umowę licencyjną - której przedmiotem jest nabycie licencji na korzystanie z majątkowych praw autorskich i praw pokrewnych przysługujących producentom utworów audiowizualnych wynikające z eksploatacji tych utworów w postaci ich publicznego odtwarzania. 
    
5. Opłacam abonament telewizyjny. Czy muszę podpisać także umowę z OZZ?
   
   Opłaty abonamentowe pobiera się w celu umożliwienia realizacji misji publicznej przez telewizję publiczną, o której mowa w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji. Opłaty te nie mają nic wspólnego z tantiemami dla autorów utworów audiowizualnych, tj. wynagrodzeniami, o których mówi ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych w art. 70 ust. 2¹. Tantiemy stanowią wynagrodzenie twórców, należne im z tytułu eksploatacji utworów audiowizualnych m.in. poprzez ich publiczne odtwarzanie. Są to więc należności o różnym charakterze, niezależne od siebie i które realizują różne cele. 
    
6. Dlaczego nie mogę płacić za wykorzystywanie praw autorskich bezpośrednio twórcom, tylko muszę to robić za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania?
   
   Nie jest prawnie dopuszczalne, by autorzy utworów audiowizualnych otrzymywali należne im wynagrodzenie wynikające z art. 70 ust. 2¹ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych bezpośrednio od użytkowników (np. hotelu), ponieważ ustęp 3 tego artykułu wyraźnie wskazuje, iż wynagrodzenia te mogą być wypłacane uprawnionym twórcom wyłącznie za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania. Stowarzyszenie Filmowców Polskich, które w zakresie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi działa przez wyodrębnioną jednostkę – Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych (SFP-ZAPA), jest organizacją właściwą dla:
   
   - przeważającej liczby polskich współtwórców utworów audiowizualnych (z wyjątkiem jedynie tych, którzy powierzyli swoje prawa Stowarzyszeniu Autorów ZAiKS),
   - zagranicznych współtwórców utworów audiowizualnych, 
   polskich i zagranicznych producentów utworów audiowizualnych.
   
   Zagraniczni twórcy i producenci są reprezentowani przez SFP-ZAPA na podstawie umów o reprezentacji zawartych z zagranicznymi organizacjami zbiorowego zarządzania.
    
7. Nie zawsze mój hotel ma 100% obłożenie. Dlaczego muszę uiszczać wynagrodzenie za wszystkie pokoje?
   
   Stawki zawarte w zatwierdzonej przez Komisję Prawa Autorskiego (organ reprezentujący twórców oraz użytkowników) tabeli wynagrodzeń zostały ustalone jako miesięczny ryczałt, w którym uwzględnione zostało średnie obłożenie pokoi. Ponadto, wysokość poszczególnych stawek wynagrodzenia zależna jest od kategorii obiektu oferującego usługi hotelowe, czy liczby miejsc w obiekcie.
    
8. Od kiedy SFP-ZAPA jest uprawnione do reprezentowania producentów utworów audiowizualnych?
   
   SFP-ZAPA jest jedyną w Polsce organizacją posiadającą zezwolenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na zbiorowe zarządzanie prawami producentów utworów audiowizualnych. Zezwolenie to SFP-ZAPA uzyskało w 1995 r. i od tego czasu reprezentuje producentów utworów audiowizualnych w zakresie wynikającym z przepisów prawa oraz zawartych umów.  
   
   Zarządzając prawami producentów SFP-ZAPA jest uprawnione m.in. do udzielania licencji o charakterze generalnym – obejmującej cały polski i zagraniczny (na podstawie umów zawartych z zagranicznymi ozz) repertuar audiowizualny w zakresie określonym w art. 21³ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych – tj. na polu eksploatacji odtwarzanie. Uprawnienie to zostało wprowadzone ustawą o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Przed wejściem w życie omawianej regulacji użytkownicy praw, na podstawie art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, korzystając z utworów audiowizualnych na polu eksploatacji publiczne odtwarzanie, byli natomiast zobowiązani do uzyskania zgody bezpośrednio od podmiotów uprawnionych, tj. producentów. 
    
9. Na rynku jest wiele OZZ i nie wiem z kim powinienem podpisać umowę.
   
   Każda z OZZ reprezentuje określone kategorie uprawnionych oraz określony repertuar. Zakres tej reprezentacji wyznacza decyzja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o udzieleniu zezwolenia na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.
   
   Zakres zezwolenia udzielonego SFP-ZAPA obejmuje reprezentację twórców oraz producentów utworów audiowizualnych. Szczegółowy zakres zezwolenia znajduje się tutaj: https://zapa.org.pl/upload/2023/05/zezwolenie-ministra-kultury.pdf
   
   SFP-ZAPA jest właściwą organizacją zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 70 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która jest uprawniona do pobierania wynagrodzeń należnych współtwórcom utworu audiowizualnego, między innymi z tytułu publicznego odtwarzania i udostępniania utworów audiowizualnych za pomocą urządzeń służących do odbioru programów telewizyjnych.  SFP-ZAPA jest również właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami producentów utworów audiowizualnych w rozumieniu art. 21³ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych uprawnioną do zawarcia umowy licencyjnej na publiczne odtwarzanie utworów audiowizualnych zawartych w programach radiowych i telewizyjnych.
   
   Decyzje Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o udzieleniu lub zmianie zezwolenia (gdzie szczegółowo wskazany jest zakres reprezentacji przez poszczególne ozz) oraz decyzja w przedmiocie reprezentatywności są ogłaszane w Biuletynie Informacji Publicznej MKiDN (www.bip.mkidn.gov.pl).
    
10. Czy stawka wskazana w zawartej umowie może ulec zmianie?
    
    Stawki z trójstronnej umowy generalnej zawieranej z SFP-ZAPA i Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS podlegają corocznej waloryzacji zgodnie ze średniorocznym wskaźnikiem ogłaszanym przez GUS, co wynika z art. 80 ust. 5 i 6 ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Waloryzacja dokonywana jest przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego do dnia 15 marca każdego roku kalendarzowego, który równocześnie ogłasza tabelę wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych uwzględniającą tak zwaloryzowane stawki wynagrodzeń w Biuletynie Informacji Publicznej. Zwaloryzowane stawki stosuje się od dnia 1 kwietnia danego roku.
    
    Analogiczny mechanizm został zastosowany w bilateralnej umowie licencyjnej.
     
11. Czy zmiana stawki wynikająca z corocznej waloryzacji musi zostać poprzedzona aneksem do umowy?
    
    Nie. Zgodnie z art. 81 ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi stawki określone w zatwierdzonych tabelach wynagrodzeń stosuje się w umowach, których stroną jest organizacja zbiorowego zarządzania posiadająca takie zatwierdzone tabele. Postanowienia umowne określające wynagrodzenie inne, niż wynikałoby to z zatwierdzonych tabel wynagrodzeń, są nieważne, a ich miejsce zajmują odpowiednie postanowienia tych tabel z uwzględnieniem waloryzacji dokonywanej co roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na podstawie art. 80 ust. 5 i 6 ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. 
    
    Analogiczny mechanizm został zastosowany w bilateralnej umowie licencyjnej.
     
12. Prowadzę działalność sezonową. Jak będzie obliczana opłata?
    
    Fakt prowadzenia działalności sezonowej należy zgłosić przed podpisaniem umowy. Wynagrodzenia będą pobierane wyłącznie za okres, w którym jest prowadzona działalność.
     
13. Gdzie mogę sprawdzić, ile wyniesie moje zobowiązanie?
    
    Tabele wynagrodzeń zawierające aktualne stawki wynagrodzeń są dostępne m.in. na naszej stronie internetowej: https://zapa.org.pl/uzytkownicy/odtwarzanie-publicznie/w-pokojach-hotelowych-i-innych
    
    Jedna z nich dotyczy wynagrodzeń autorskich (tantiem) i obejmuje swym zakresem stawki stosowane w umowach trójstronnych zawieranych pomiędzy Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS i SFP-ZAPA z jednej strony a korzystającym z drugiej strony. Jest to Tabela stawek wynagrodzeń za odtwarzanie utworów i przedmiotów praw pokrewnych prawomocnie zatwierdzona przez Komisję Prawa Autorskiego dnia 10 lipca 2013 r. (postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 5 lutego 2015 r. (sygn. akt I Ns 313/13) oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 9 maja 2019 r. (sygn. akt I Ns 345/14), w związku z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 6 października 2020 r. (sygn. akt I ACa 881/19)). Tabela ta dotyczy wyłącznie wynagrodzeń dla współtwórców utworów audiowizualnych, o których mowa w art. 70 ust. 2¹ pkt 2 oraz ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
    
    Druga dotyczy wynagrodzeń z tytułu udzielenia licencji za korzystanie z majątkowych praw autorskich i praw pokrewnych związanych z eksploatacją utworów audiowizualnych – dla odtwarzania utworów audiowizualnych za pomocą urządzeń służących do odbioru programów telewizyjnych. Udzielenie licencji następuje na podstawie bilateralnej umowy zawieranej pomiędzy SFP-ZAPA a posiadaczem urządzeń do odbioru programów telewizyjnych. Tabela ta dotyczy wyłącznie wynagrodzeń, o których mowa w art. 21³ ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.  Stawki w niej zawarte zostały określone w drodze uchwały Rady Repartycyjnej SFP-ZAPA.  
    
    Zwaloryzowane stawki są także publikowane corocznie przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Biuletynie Informacji Publicznej MKiDN.
     
14. Czy należą mi się jakieś opusty?
    
    Tak. Tabela wynagrodzeń przewiduje opusty m. in. za płatność z góry, za przynależność do sieci hotelowej lub związków branżowych. O szczegóły zapytaj pracownika SFP-ZAPA, który przygotuje dla Ciebie umowy.
     
15. Co mi grozi za niepodpisanie wymaganych umów?
    
    Prowadzenie działalności związanej z publicznym odtwarzaniem utworów audiowizualnych bez wymaganych umów stanowi:
    
    - naruszenie realizacji obowiązku wypłaty wynagrodzenia współtwórcom utworów audiowizualnych, o którym mowa w art. 70 ust. 2¹ pkt 2, a także 
    - naruszenie praw wyłącznych producentów utworów audiowizualnych.
    
    SFP-ZAPA jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi na mocy obowiązujących przepisów prawa (w szczególności ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych  oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi) została wyposażona w szereg uprawnień związanych z dochodzeniem wynagrodzeń należnych twórcom i producentom utworów audiowizualnych, w tym uprawnienie do podejmowania negocjacji, kierowania wezwań do udzielenia informacji, wezwań do zawarcia umów, wezwań do zapłaty, a w ostateczności także wytaczanie powództw sądowych.

Jeśli wciąż nie znalazłeś odpowiedzi na nurtujące Cię pytanie, napisz lub zadzwoń do naszego biura!