ISAN - Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych (ZAPA)

ISAN (International Standard Audiovisual Number) jest nieobowiązkowym systemem numeracji przeznaczonym do identyfikacji utworów audiowizualnych. Numer ISAN to stały, uznawany międzynarodowo numer dla każdego utworu. Dzięki ISAN utwory są identyfikowane niezależnie od tego, kiedy zostały wyprodukowane i na jakim nośniku zostały rozpowszechnione.

Numer ISAN stanowi podstawę do elektronicznej wymiany informacji o utworach audiowizualnych, takich jak filmy fabularne, produkcje telewizyjne, media internetowe i gry. Służy nie tylko do identyfikacji utworów, ale także do archiwizacji, zarządzania prawami autorskimi i tantiemami, współpracy z przewodnikami po programach telewizyjnych i pomiarów oglądalności.

Ci, którzy udzielają licencji na obrót utworami audiowizualnymi i korzystają z autorskich praw majątkowych do nich, czyli udziałowcy lub posiadacze praw, w tym (między innymi) producenci, dystrybutorzy, scenarzyści, reżyserzy, aktorzy, kompozytorzy;

• Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (takie jak SFP-ZAPA), którym system ISAN ułatwia podział tantiem;
• Nadawcy telewizyjni;
• Firmy badające i analizujące oglądalność, prowadzące bazy danych o utworach audiowizualnych;
• Archiwiści, odpowiedzialni za katalogowanie lub ochronę kolekcji utworów audiowizualnych;
• Organizacje zajmujące się opracowywaniem technologii i standardów kodowania dla branży telewizyjnej, filmowej i nadawczej;
• Instytucje, którym potrzebna jest wymiana informacji o konkretnych utworach audiowizualnych, takie jak podmioty walczące z piractwem, służby celne i Interpol.

Podmiotem upoważnionym przez Międzynarodową Organizację Standaryzacji (International Organization for Standardization, ISO) do prowadzenia centralnej rejestracji danych jest Międzynarodowa Agencja ISAN (ISAN International Agency, ISAN-IA) z siedzibą w Genewie. ISAN-IA nadaje uprawnienia Agencjom Rejestracyjnym (Registration Agencies, RA) na całym świecie. Stanowią one swoiste "biura obsługi klienta" systemu ISAN i zajmują się obsługą wniosków o rejestrację i załatwianiem zapytań zgłaszanych przez użytkowników.

Dzisiaj Agencje ISAN działają we Francji, Hiszpanii, Szwecji, Australii i Nowej Zelandii, Szwajcarii, Holandii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, USA, w Brazylii, Austrii, Kanadzie, , Serbii, Włoszech, Danii, Portugalii, Finlandii i Polsce.

Numer ISAN składa się z trzech segmentów: rdzeń, odcinek lub część oraz wersja. Rdzeń to podstawowy identyfikator głównego utworu. Kolejne części filmu lub odcinki serialu telewizyjnego mogą mieć taki sam rdzeń, lecz różniły się będą w składniku, który oznacza "odcinek lub część". Jeżeli utwór nie posiada żadnych części czy odcinków, ten segment jest wypełniony zerami (jak na obrazku). Utwory (oraz ich odcinki lub części), które zostały w jakiś sposób zmodyfikowane, na przykład mają różne ścieżki audio lub dodane napisy, mogą mieć różne wersje.

Drukowany numer ISAN przeznaczony do naturalnego odczytu wygląda w sposób następujący:
ISAN 0000-0000-D07A-0090-Q-0000-0000-X

Numer ISAN ułatwia obrót handlowy w wielu dziedzinach, takich jak filmy fabularne, kino cyfrowe, usługi w zakresie informacji o programach, treści przeznaczone do Internetu i gry (komputerowe). Początkowo był on stosowany na potrzeby prac w zakresie kina cyfrowego prowadzonych przez największe amerykańskie studia filmowe. Do dnia dzisiejszego numery ISAN zostały wprowadzone przez amerykańską Motion Picture Association of America (MPAA) i należące do niej studia. Do rozwoju ISAN przyczyniły się firmy świadczące usługi w zakresie informacji o programach. Secure Path i Microsoft ogłosiły plany wykorzystania ISAN w utworach kodowanych w formacie Windows Media.